Powrót do szkoły i przedszkola, a także sezony jesienno-zimowy oraz wczesnowiosenny, to czas testowania odporności naszej pociechy. Co na nią wpływa? Jak można ją wzmocnić?
Choroba dziecka oznacza reorganizację funkcjonowania rodziny - zwłaszcza, gdy chodzi o malucha. Trzeba mu zapewnić opiekę, co często wiąże się z koniecznością pozostania rodzica w domu i czasowej nieobecności w pracy. Im częstsze infekcje, tym trudniej pogodzić obowiązki domowe z zawodowymi. A odporność, której dziecko potrzebuje, by skutecznie radzić sobie z patogenami, rozwija się do 5-7 roku życia.
Pobyt w szkole czy przedszkolu to prawdziwy poligon dla układu immunologicznego dziecka. Najczęstsze choroby przedszkolaka to infekcje górnych dróg oddechowych, grypa, zapalenie gardła, biegunki i wymioty, infekcje pęcherza moczowego. Zbiorowisko dzieci stwarza też idealne warunki do rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych, np. ospy.
Nad wzmocnieniem odporności u przedszkolaka czy dziecka wczesnoszkolnego warto pracować przez cały rok.
Co obniża odporność u dzieci?
Wiele czynników wpływa na pracę młodego organizmu. Te, które mają negatywny wpływ na zdolność do zwalczania infekcji i chorób to:
1. Zła dieta, uboga w witaminy, minerały i składniki odżywcze. Dieta i odporność - tu zachodzi zależność. Kiepskie żywienie osłabia system immunologiczny. Gdy dziecko jest niejadkiem, nie lubi ryb, jajek, warzyw i owoców, warto rozważyć suplementację.
2. Zbyt mała ilość snu zwiększa podatność dziecka na zachorowanie.
3. Brak wystarczającej ilości aktywności fizycznej.
4. Niewłaściwa higiena. Brak nawyku mycia rąk zwiększa ryzyko infekcji.
5. Zanieczyszczenie powietrza, pleśń i inne czynniki środowiskowe mogą osłabiać układ odpornościowy dziecka.
6. Nadmierny stres może osłabić układ odpornościowy, dlatego ważne jest, aby pomóc dziecku radzić sobie z emocjonalnymi wyzwaniami.
7. Choroby współistniejące - dzieci z chorobami przewlekłymi lub osłabionym układem odpornościowym mogą być bardziej podatne na infekcje.
Biorąc pod uwagę powyższe, można znaleźć odpowiedź na pytanie, jak budować odporność dziecka.
Aktywność fizyczna a odporność dziecka
Jak wzmocnić układ odpornościowy poprzez aktywność fizyczną dziecka? Przede wszystkim, dając przykład. Maluch zachęcany do wspólnych spacerów, gier na świeżym powietrzu, przejażdżek rowerowych będzie zdrowszy od tego, który spędza czas głównie przez telewizorem czy komputerem. Korzyści płynące z aktywności fizycznej to:
1. Poprawa krążenia i dotlenienie tkanek. Regularna aktywność fizyczna sprzyja lepszemu krążeniu krwi i dotlenieniu tkanek. Dzięki temu komórki układu odpornościowego mają lepszy dostęp do tlenu, co zwiększa ich efektywność w zwalczaniu infekcji.
2. Wzmacnianie układu immunologicznego. Regularne ćwiczenia wspierają układ odpornościowy poprzez zwiększenie liczby i aktywności komórek odpornościowych, takich jak komórki NK (natural killer) i limfocyty T. Te komórki są odpowiedzialne za wykrywanie i zwalczanie infekcji.
3. Redukcja stresu. Aktywność fizyczna pomaga zmniejszyć poziom stresu, który może osłabiać układ odpornościowy.
4. Zwiększenie temperatury ciała. Podczas aktywności fizycznej temperatura ciała wzrasta, co sprzyja eliminacji wirusów i bakterii. Wzrost temperatury ciała może mieć działanie antywirusowe.
5. Poprawa odporności śluzówkowej. Aktywność fizyczna powoduje zwiększenie ruchliwości śluzówki dróg oddechowych. To pomaga usuwać drobnoustroje i zanieczyszczenia.
6. Zdrowy sen.
7. Zapobieganie otyłości. Utrzymanie prawidłowej masy ciała jest ważne dla układu odpornościowego.
Dzieci powinny wzmacniać odporność przebywając jak najczęściej na dworze, niezależnie od pogody. Ruch na świeżym powietrzu jest ich naturalną potrzebą, której nie należy ograniczać. Wspierać odporność przez ruch i hartowanie - to najlepsze, co można zrobić. I to bezkosztowo.
Sen a odporność dziecka
Sen i odpoczynek odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i stanowią kolejne narzędzie do budowania odporności dziecka. Oto kilka powodów, dlaczego sen jest szczególnie ważny:
1. Odpoczynek i regeneracja. Podczas snu organizm ma szansę odpocząć i zregenerować się po całym dniu aktywności. Sen pomaga przywrócić i naprawić uszkodzone komórki oraz zrównoważyć poziomy hormonów.
2. Produkcja przeciwciał. Sen jest kluczowy dla produkcji przeciwciał odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji i chorób. Podczas snu układ odpornościowy intensyfikuje produkcję przeciwciał, które działają jako obrona przed patogenami.
3. Zmniejszenie stanu zapalnego. Niedostatek snu może prowadzić do wzrostu stanu zapalnego w organizmie. Zwiększony stan zapalny osłabia układ odpornościowy i utrudnia zwalczanie infekcji.
4. Produkcja cytokin. Sen reguluje produkcję cytokin, które są białkami odpowiedzialnymi za komunikację między komórkami układu odpornościowego. Poprawiając tę komunikację, sen pomaga zwiększyć skuteczność obrony organizmu.
5. Pamięć immunologiczna. Podczas snu zachodzi utrwalanie pamięci immunologicznej. To oznacza, że układ odpornościowy zapamiętuje patogeny, z którymi wcześniej się spotkał, co umożliwia szybszą i bardziej efektywną reakcję na kolejne zakażenia.
6. Hormony. Sen wpływa na produkcję hormonów, w tym kortyzolu. Właściwe wyregulowanie poziomu kortyzolu jest ważne dla funkcjonowania układu odpornościowego.
Zapewnienie odpowiedniej ilości snu to budowanie odporności u dziecka. Noworodki i niemowlęta potrzebują najwięcej godzin odpoczynku.
Ubiór a odporność dziecka
Odpowiedni ubiór, dostosowany do temperatury, może pomóc w utrzymaniu komfortowej temperatury ciała, zmniejszyć ryzyko przeziębienia i zapobiec innym problemom zdrowotnym.
Ważne dla stanu zdrowia i odporności dziecka jest to, by go nie przegrzewać (owianie spoconego ciała to prosta droga do choroby) ani nie wyziębiać. Sprawdzi się ubieranie na cebulkę, by móc zdjąć lub założyć kolejne warstwy, gdy będzie za ciepło lub za zimno. Infekcje dróg oddechowych u dzieci bywają wynikiem np. zapomnienia szalika czy czapki, dlatego warto przypominać przedszkolakom i uczniom, by dbali o odpowiedni strój.
Dym tytoniowy a odporność dziecka
Ekspozycja na dym tytoniowy, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu, jest bardzo szkodliwa. Negatywne skutki ekspozycji na dym tytoniowy:
1. Infekcje dróg oddechowych. Dzieci narażone na dym tytoniowy są bardziej podatne na zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.
2. Astma. Wdychanie dymu tytoniowego może zwiększyć ryzyko rozwoju astmy u dzieci, a także nasilić objawy u maluchów, które już mają tę chorobę. Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą, która powoduje stan zapalny dróg oddechowych i może poważnie osłabić odporność organizmu.
3. Zapalenie ucha. Dzieci narażone na dym tytoniowy mają większe ryzyko zapalenia ucha środkowego, co jest powszechną infekcją u małych dzieci.
4. Wpływ na układ immunologiczny. Dym tytoniowy zawiera wiele szkodliwych substancji chemicznych, które mogą wpływać na działanie układu odpornościowego dziecka, osłabiając jego zdolność do zwalczania infekcji.
5. Zwiększone ryzyko alergii.
6. Negatywny wpływ na rozwój płuc u dzieci, co może prowadzić do trwałych uszkodzeń i zmniejszenia wydolności oddechowej.
Dym tytoniowy zawiera wiele toksycznych związków, w tym nikotynę, tlenek węgla, amoniak i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które są szkodliwe zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Palenie wewnątrz domu, a także palenie w obecności dzieci na zewnątrz, może powodować poważne problemy zdrowotne.
Suplementy diety wspomagające odporność
By zwiększyć odporność u dzieci, poza zadbaniem o odpowiednią dietę, porcję ruchu i snu, można również sięgnąć po preparaty wspierające organizm dziecka.
1. Cynk - jest ważnym minerałem dla odporności i bierze udział w wielu procesach immunologicznych.
2. Omega-3 - kwasy tłuszczowe omega-3 mają właściwości przeciwzapalne i mogą pomóc w wsparciu układu odpornościowego.
3. Echinacea - jeżówka purpurowa jest rośliną, której przypisuje się działanie wspomagające układ odpornościowy.
4. Witaminy.
Nie zaleca się rutynowego podawania suplementów najmłodszym. Preparaty na odporność powinny być stosowane tylko wtedy, gdy istnieje uzasadnione zapotrzebowanie, a ich dawki należy dobrać do wieku i masy ciała dziecka.
Jak witamina D3 wspiera odporność dziecka?
Cholekalcyferol (witamina D na odporność) istotnie wpływa na układ immunologiczny i różne procesy w organizmie:
• wpływa na regulację układu immunologicznego, wspierając zarówno odpowiedź odpornościową na infekcje, jak i zmniejszając stan zapalny. Może pomagać w lepszym wykrywaniu i zwalczaniu infekcji.
• pomaga w produkcji przeciwciał, które są kluczowe w obronie organizmu przed patogenami i infekcjami
• wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, co może pomagać w zwalczaniu różnych mikroorganizmów powodujących infekcje.
• może wpływać na różne rodzaje komórek immunologicznych, takie jak limfocyty T i komórki NK, które są odpowiedzialne za wykrywanie i eliminację zainfekowanych komórek.
• badania sugerują, że odpowiednia suplementacja witaminą D3 może zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych chorób zakaźnych, takich jak infekcje dróg oddechowych.
• może wspomagać zdrowie układu oddechowego, co jest szczególnie ważne dla dzieci, które są bardziej podatne na infekcje dróg oddechowych.
W aptece znajdziesz witaminę D3 w formie przystępnej dla najmłodszych. Wzmocni ona odporność dziecka w różnym wieku.
Jak witaminy A, C i E mogą wspierać odporność małego dziecka?
Witaminy A, C i E odgrywają kluczową rolę we wsparciu odporności małego dziecka, ponieważ każda z nich pełni swoje unikalne funkcje w układzie immunologicznym i procesach odpornościowych.
Witamina A wzmacnia bariery ochronne - jest niezbędna dla zdrowia skóry i błon śluzowych, które stanowią pierwszą linię obrony organizmu przed infekcjami. Poza tym wspiera produkcję przeciwciał, pomagających zwalczać infekcje. Wpływa też na rozwój limfocytów T, pełniących kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej organizmu.
Witamina C jest silnym antyoksydantem, który neutralizuje wolne rodniki i zmniejsza stres oksydacyjny w organizmie, co może wspierać funkcjonowanie układu odpornościowego. Wspomaga też produkcję przeciwciał i działa przeciwwirusowo oraz poprawia funkcjonowanie leukocytów.
Witamina E ma działanie przeciwzapalne, dzięki czemu może wspierać odpowiedź immunologiczną. Jest też zaangażowana w różne procesy odpornościowe i chroni komórki przed uszkodzeniami.
Warto podkreślić, że witaminy powinny być dostarczane dziecku w odpowiednich ilościach razem z pożywieniem. Są dostępne w wielu naturalnych źródłach, takich jak owoce, warzywa, orzechy i nasiona, a także w niektórych produktach mlecznych, jajach i mięsie. Jeśli dziecko jest niejadkiem, można sięgnąć po suplementy diety zawierające witaminy i minerały, w dawkach i w formie dostosowane do potrzeb rozwijającego się organizmu. Jak podawać dziecku witaminy? Można w kroplach lub wprost z kapsułek twist-off, można w postaci żelków, jeśli nie istnieje ryzyko zadławienia.
Probiotyki na odporność
Probiotyki, czyli tzw. dobre bakterie, wspierają równowagę mikrobioty jelitowej, która odgrywa kluczową rolę w regulacji i wspieraniu odpowiedzi immunologicznej. Mogą też wpływać na produkcję przeciwciał. Zwiększają aktywność komórek NK (natural killer), odpowiedzialnych za zwalczanie zainfekowanych i zmienionych chorobowo komórek. Regularne przyjmowanie probiotyków może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia niektórych infekcji, szczególnie dróg oddechowych i zakażeń układu moczowego.
Naturalnie probiotyki znajdziemy w kiszonkach, np. kapuście czy ogórkach, jogurtach. Odpowiednie preparaty są też dostępne w aptece, gdzie znajdziesz probiotyki dla dzieci w kroplach, kapsułkach, tabletkach.
Jaki tran na odporność?
Tran jest bogatym źródłem witamin A i D, a także kwasów tłuszczowych omega-3, w szczególności EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy). Te składniki są ważne dla zdrowia i odporności dziecka. Tran może być dobrym suplementem dla dzieci, zwłaszcza jeśli ich dieta jest uboga w te składniki odżywcze.
W aptece tran i kwasy omega-3 dla dzieci są dostępne w postaci płynu, kapsułek lub żelków. Można wybrać tę, która odpowiada maluchowi. Zwróć też uwagę na następujące kwestie:
• upewnij się, że wybierasz produkt pochodzący od renomowanego i zaufanego producenta
• sprawdź skład, aby upewnić się, że produkt zawiera witaminy oraz kwasy omega-3 (EPA i DHA)
• wybierz produkt odpowiedni dla wieku i masy ciała Twojego dziecka, ponieważ dawkowanie może się różnić w zależności od wieku
Leki na odporność dla dzieci
Wzmocnienie odporności u dziecka powinno być prowadzone główne metodami naturalnymi, domowymi. Stosowanie leków należy skonsultować z pediatrą.
W aptece znajdziesz produkty wpływające na wzmocnienie odporności u dziecka. Są wśród nich i suplementy, i preparaty zarejestrowane jako leki. Wśród tych ostatnich substancją czynną jest pranobeks inozyny. Jej działanie polega na zwiększaniu aktywności układu immunologicznego, w szczególności zwiększaniu produkcji limfocytów T i innych komórek immunologicznych, które uczestniczą w obronie organizmu przed infekcjami. Ma wskazania do stosowania m.in. w nawracających infekcjach górnych dróg oddechowych.
Pamiętajmy jednak, że sposoby wzmacniania odporności u dzieci powinny opierać się przede wszystkim na naturalnych metodach. Pierwszą jest karmienie piersią, które kształtuje odporność u dziecka już od pierwszych dni. Kolejne to, wymienione już, dieta i ruch. Poza tym są szczepienia ochronne, zabezpieczające przed poważnymi chorobami lub łagodzące ich przebieg.
