Drogi moczowo-płciowe: na jakie problemy są narażone?
Przede wszystkim warto wiedzieć, że chociaż o drogi moczowo-płciowe powinni zadbać zarówno mężczyźni, jak i kobiety, to właśnie panie są bardziej narażone na problemy z tymi narządami. Wynika to z różnic w budowie anatomicznej. U kobiet ryzyko infekcji intymnych zwiększają krótka cewka moczowa oraz niewielka odległość pomiędzy jej ujściem a odbytem (co sprzyja rozprzestrzenianiu się szkodliwych bakterii). Prawdopodobieństwo wystąpienia problemów, na które będzie trzeba zastosować leki na drogi moczowe, zwiększają także:
- stosowane określonych środków antykoncepcyjnych (np. środków plemnikobójczych w połączeniu z kapturkiem naszyjkowym),
- aktywność seksualna.
Najczęstsze problemy dotykające drogi moczowo-płciowe to:
- zapalenie pęcherza – objawiające się bólem albo pieczeniem w trakcie oddawania moczu, częstomoczem oraz bolesnością w dolnej części brzucha, a przy powikłaniach również gorączką, bolesnością w okolicach nerek, nudnościami, wymiotami czy krwiomoczem;
- zapalenie cewki moczowej;
- zapalenie pochwy – mogą na nie wskazywać, np. bolesność w trakcie uprawiania seksu, pieczenie oraz świąd pochwy, upławy czy przykry zapach;
- infekcje grzybicze, zwłaszcza drożdżakami;
- suchość pochwy – spowodowana, np. menopauzą, przyjmowaniem antykoncepcji hormonalnej czy długą antybiotykoterapią.
Warto pamiętać, że w przypadku pojawienia się przykrych dolegliwości ze strony dróg moczowo-płciowych, zwłaszcza przy ich dłuższym utrzymywaniu się, należy skonsultować się z lekarzem urologiem bądź ginekologiem. Tylko po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych i fizykalnych jest możliwe zdiagnozowanie źródła problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Leki na drogi moczowe
W przypadku niektórych dolegliwości dostępne są bez recepty leki na drogi moczowe. Najczęściej są one przyjmowane przez osoby, które zmagają się z zakażeniami dolnych dróg moczowych. Lekarze zalecają przyjmowanie ich, np. kobietom, które z dużą częstotliwością doświadczają zakażenia pęcherza.
Najczęstszą substancją czynną w lekach na drogi moczowe stosowane przy zapaleniu dolnych dróg moczowych jest furazydyna, nazywana też furaginą. Jest to preparat będący pochodną nitrofuranu, który może być wykorzystany w terapii zakażeń o charakterze ostrym oraz przewlekłych, wywołanych przez bakterie, o lekkim i średnio natężonym przebiegu. Ich najczęstszym źródłem jest infekcja pałeczkami okrężnicy, czyli Escherichia coli.
Leki na drogi moczowe z furaginą są stosowane przy zakażeniach bakteriami Gram-dodatnimi oraz Gram-ujemnymi, z wyjątkiem Pseudomonas aeruginosa.
Należy podkreślić, że leki na drogi moczowe zawierające furazydynę nie mogą być przyjmowane w określonych przypadkach. Przeciwwskazaniami do ich stosowania są m.in.:
- I trymestr ciąży oraz okres donoszonej ciąży (po 38.tygodniu),
- niewydolność nerek,
- polineuropatia, np. w przebiegu cukrzycy.
Rekomenduje się także zachowanie szczególnej ostrożności przy zaburzeniach czynności wątroby, problemach neurologicznych, zaburzeniach elektrolitowych, chorobach płuc czy niedoborach kwasu foliowego i innych witamin z grupy B.
Z tego powodu przed sięgnięciem po leki na drogi moczowe należy skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą, a także zapoznać z ulotką. Niewłaściwie zastosowany preparat leczniczy może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu.
Innym lekiem na drogi moczowe, stosowanym pomocniczo jako środek moczopędny i przeciwzapalny jest wyciąg złożony z kłącza perzu, łuski cebuli, liści brzozy, nasion kozieradki, korzenia pietruszki, ziela nawłoci, ziela skrzypu, korzenia lubczyku oraz ziela rdestu ptasiego. Wskazaniami do jego stosowania pomocniczego mogą być:
- zakażenia i stany zapalne dróg moczowych,
- kamica dróg moczowych,
- profilaktyka kamicy nerkowej.
Jest on być dostępny w formie pasty doustnej. Podobne właściwości wykazują stosowane w odpowiednich proporcjach w lekach OTC wyciąg z liści brzozy czy z nasion fasoli indyjskiej.
Nie tylko leki na drogi moczowe
Poza lekami na drogi moczowe dostępne są suplementy diety zawierające substancje wspierające prawidłowe funkcjonowanie dróg moczowo-płciowych. Są to m.in.:
- wyciąg z żurawiny,
- ekstrakt z ziela pokrzywy zwyczajnej,
- ekstrakt z liści kolendry,
- witamina C - kwaśne środowisko jest niekorzystne dla namnażania się bakterii.
Są one spożywane przez osoby, które szczególnie dbają o swoje drogi moczowo-płciowe bądź są bardziej narażone na infekcje, np. przez częste korzystanie z basenów czy z uwagi na ogólne osłabienie organizmu.
Dostępne są także suplementy diety, których składniki wspierają nie tylko układ moczowy, ale również mięśnie odpowiedzialne za kontrolę oddawania moczu. Takie produkty mogą zawierać, np. wyciąg z lnu, wyciąg z dyni, wyciąg ze skrzypu polnego oraz witaminę D i C.
Leki na infekcje intymne
Kolejną kategorią produktów są leki na infekcje intymne – stosowane przede wszystkim przez kobiety, dopochwowo. Mają postać:
- globulek dopochwowych – zazwyczaj rekomendowane jest ich stosowanie na noc. Nie można ich używać w trakcie menstruacji,
- kremów – aplikowanych na zmienione chorobowo miejsca kilkukrotnie w ciągu dnia.
Zaleca się, aby stosująca je pacjentka w trakcie leczenia nie odbywała stosunków płciowych.
Wśród składników aktywnych leków na infekcje intymne dostępnych bez recepty można wymienić m.in.:
- polikrezulen – jest stosowany przy miejscowym leczeniu zapalenia pochwy o podłożu bakteryjnym, wykazuje działania hemostatyczne oraz bakteriobójcze, oraz pozwala obkurczyć miejscowo naczynia krwionośne;
- benzydaminę – jest rekomendowana m.in. przy irygacjach w trakcie zapalenia sromu, pochwy oraz zapalenia szyjki macicy, a także po chemio- i radioterapii oraz profilaktyce przed- i pooperacyjnej przy zabiegach ginekologicznych. Wykazuje działania przeciwzapalne, przeciwbólowe, znieczulające miejscowo oraz odkażające;
- klotrymazol (klotrimazol) – lek na infekcje intymne o szerokim spektrum działania przeciwgrzybiczego. Najczęściej w postaci kremu lub tabletek dopochwowych do stosowania miejscowego. Efektywnie zwalcza m.in. grzyby z rodzajów Candida, Cryptococcus neoformans, a także Malassezia oraz Aspergillus i innych.
Nie tylko leki na infekcje intymne
Poza lekami na infekcje intymne dostępne są także wyroby medyczne, leki homeopatyczne oraz dermokosmetyki.
Wśród wyrobów medycznych na drogi moczowo-płciowe można wymienić, np.:
- żele zawierające składniki wspierające nawilżenie pochwy, zawierające, np. glicerynę i hialuronian sodu. Wspomagają one ograniczenie ryzyka otarć narządów płciowych.
- globulki dopochwowe, których składniki pomagają utrzymać prawidłowe pH pochwy, mikrobiom oraz utrzymać prawidłową wilgotność pochwy, zawierające, np. kwas mlekowy czy hialuronian sodu;
- kapsułki dopochwowe, których składniki wspierają ochronę środowiska pochwy przed zewnętrznymi drobnoustrojami – zawierają one m.in. hialuronian sodu czy wyciąg z aloesu.
Wśród dermokosmetyków można znaleźć, np. hipoalergiczne żele do pielęgnacji okolic intymnych zawierające kwas mlekowy i alantoinę, które wspierają utrzymanie prawidłowego pH oraz łagodzą podrażnienia.
Ponadto dostępne są kosmetyki – w tym:
- żele do higieny intymnej – zawierające, np. wyciąg z żurawiny, olej z czarnuszki, a także wyciąg z soi,
- ginekologiczne płyny nawilżające, po które sięgają, np. kobiety w przypadku suchości okolic intymnych.
Wsparcie przy menopauzie
W kategorii „drogi moczowo-płciowe” znajdują się również leki OTC, suplementy diety oraz wyroby medyczne powstałe z myślą o kobietach w okresie menopauzy. Są to między innymi:
- leki OTC stosowane przy łagodzeniu dolegliwości okresu przekwitania, zawierające, np. wyciąg z kłącza pluskwicy groniastej, czy wyciąg suchy z Glycine max L. zawierający izoflawonoidy. Mogą być stosowane z myślą o łagodzeniu uderzeń gorąca, nadmiernej potliwości czy zakłóceń snu i uczucia napięcia oraz niepokoju, które są związane z menopauzą;
- suplementy diety dla kobiet w okresie menopauzy, w których składzie znajdują się, np.: koncentrat izoflawonów soi, wapń, witamina D3, wyciąg z szyszek chmielu, witamina E, kwas foliowy, witamina B6, ekstrakt z czerwonej koniczyny, ekstrakt z melisy;
- wyroby medyczne ze składnikami wspierającymi utrzymanie prawidłowego nawilżenia pochwy.
Stosowanie powyższych produktów należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą oraz zapoznać się z ich ulotkami.
Jak zadbać o drogi moczowo-płciowe?
Dla prawidłowego funkcjonowania układu moczowo-płciowego ważny jest także prowadzony tryb życia. Aby zapewnić mu optymalne warunki do działania, warto zadbać m.in. o:
- właściwe nawodnienie organizmu – rekomendowana ilość wody to minimum 1,5-2 litry dziennie; pozwala to utrzymać prawidłową produkcję moczu;
- właściwą higienę strefy intymnej – to szczególnie istotne dla kobiet;
- unikanie sytuacji zwiększających ryzyko infekcji dróg moczowo-płciowych - np. kąpieli w basenach publicznych czy przygodnych kontaktów seksualnych;
- zdrowe odżywianie się.
W razie pojawienia się niepokojących objawów ze strony układu moczowego, należy skonsultować się z lekarzem.
