Gorączka jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu. Jej pojawienie świadczy o tym, że układ odpornościowy podjął walkę, ponieważ uznał, że został zaatakowany. Powód jest prosty: w wyższych temperaturach szkodliwe drobnoustroje, a w szczególności bakterie, będą rozwijały się wolniej lub zginą. Dlatego organizm, podwyższając swoją temperaturę, dąży do ich wyeliminowania.
Trzeba przy tym pamiętać, że o ile trwająca krótko, a przy tym stosunkowo niewysoka gorączka najczęściej nie powinna być zwalczana, o tyle ta utrzymująca się dłużej i wysoka może wymagać interwencji. W takiej sytuacji podaje się leki na gorączkę. Wiele preparatów zalicza się do grupy OTC, czyli dostępnych bez recepty. Można je zamówić w naszej aptece internetowej.
Jakie są objawy gorączki?
Podwyższona ciepłota ciała niesie za sobą szereg konsekwencji dla organizmu. W jej przebiegu następują m.in.:
- obkurczenie naczyń krwionośnych skóry, czego efektem może być „bladość” osoby gorączkującej,
- dreszcze, czyli drgania mięśni szkieletowych,
- tzw. gęsia skórka, a więc napięcie mięśni przywłosowych,
- podwyższenie aktywności hormonów tarczycy.
Gorączce mogą również towarzyszyć ogólne osłabienie, nadmierne pocenie się, bóle i zawroty głowy czy szczękanie zębami.
Warto podkreślić, że utrzymująca się przez dłuższy czas gorączka, zwłaszcza wysoka, może być groźna dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego jeżeli doświadcza się podwyższonej temperatury, należy skonsultować się z lekarzem, aby podjąć odpowiednie działania, zmierzające do wyeliminowania przyczyny jej powstania. Może być potrzebny lek na gorączkę, ale również środki zwalczające jej podłoże.
Co przyczynia się do powstania gorączki?
Gorączka to najczęściej sygnał o tym, że doszło do reakcji zapalnej w organizmie. Może chodzić zarówno o miejscową infekcję, np. w wyniku urazu, jak i o dolegliwość ogólnoustrojową. Podwyższona temperatura ciała może być zarówno efektem zakażenia wirusowego, bakteryjnego, jak i pasożytniczego.
Ponadto gorączka może się pojawić w wyniku:
- reakcji alergicznej,
- choroby autoimmunologicznej,
- tzw. zapalenia jałowego, do którego może dojść np. w efekcie zawału serca,
- nadczynności tarczycy,
- rozwoju choroby nowotworowej.
Warto także podkreślić, że podwyższona temperatura ciała jest też typową reakcją, do której może dojść po przyjęciu szczepienia.
Jaki lek na gorączkę?
W sytuacji, gdy gorączka jest niewysoka (do 39℃), a jej pojawienie nie wiąże się z żadnymi bardzo niepokojącymi objawami – np. dusznościami, skąpomoczem, bólem w klatce piersiowej, wymiotami, silnym bólem brzucha, zaburzeniami świadomości itp. – może być efektem infekcji wirusowej. To jedna z sytuacji, w których można wstrzymać się na kilka dni z konsultacją lekarską i sięgnąć po leki na gorączkę dostępne bez recepty. Warto przy tym pamiętać, że celem ich stosowania jest najczęściej nie zbicie temperatury do wartości prawidłowych, a jej obniżenie do bezpiecznego poziomu.
Najczęściej na gorączkę podaje się leki zawierające takie substancje jak:
- paracetamol – mający działanie przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe,
- kwas acetylosalicylowy, zaliczany do grupy NLPZ, a więc leków o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, a także przeciwzapalnym. Powoduje również hamowanie agregacji płytek krwi;
- ibuprofen – kolejny lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- salicylamid – o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Dobór odpowiedniego składu oraz dawki leku na gorączkę jest uzależniony od podłoża podwyższonej temperatury, jak również od indywidualnych uwarunkowań pacjenta. Z tego powodu zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub farmaceutą tego, po jaki preparat sięgnąć. Każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać życiu lub zdrowiu.
Warto również zauważyć, że leki przeciwgorączkowe są często jednym ze składników preparatów bez recepty stosowanych przy infekcjach górnych dróg oddechowych. W ich składzie mogą się również pojawić np.:
- kwas askorbinowy (wit. C; wspiera m.in. niwelację wolnych rodników i prawidłową pracę układu odpornościowego),
- chlorowodorek fenylefryny – obkurczający śluzówkę nosa,
- gwajafenezyna – lek wykrztuśny stosowany m.in. w przebiegu kaszlu mokrego,
- maleinian feniraminy – lek o działaniu przeciwhistaminowym, stosowany w przebiegu alergii oraz przeziębień czy grypy.
Dlatego warto zwrócić uwagę na skład preparatu i w razie wątpliwości skonsultować się z farmaceutą bądź lekarzem. Np. ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy nie powinny być stosowane przez pacjentów przyjmujących na co dzień leki rozrzedzające krew. Kwas acetylosalicylowy podrażnia śluzówkę żołądka, nie jest więc wskazany dla osób cierpiących na chorobę wrzodową. Przeciwskazań jest wiele. Jeśli stosujesz już jakieś leki, poinformuj o tym fachowca.
Jaką postać mają leki na gorączkę?
Leki na gorączkę z grupy OTC (bez recepty) są dostępne w różnych postaciach. Są to m.in.:
- syropy na gorączkę – w tej postaci preparaty są podawane przede wszystkim dzieciom z uwagi na wygodną i bezpieczną formę spożycia,
- kapsułki – ułatwiają dawkowanie leku i zawierają zazwyczaj małą ilość substancji pomocniczych, sprzyjają szybkiemu uwalnianiu się leku do ustroju,
- tabletki – łatwe do połknięcia, mogą mieć przedłużone uwalnianie, co pomaga w kontroli temperatury ciała nawet przez wiele godzin,
- tabletki musujące do rozpuszczenia w wodzie – lek w tej postaci jest łatwy do spożycia, a substancje aktywne są szybciej uwalniane do ustroju,
- saszetki – ich zawartość również rozpuszcza się w wodzie, co przyspiesza przyswajanie substancji aktywnej,
- czopki – są stosowane doodbytniczo, co może zwiększać ich biodostępność, także przy wolniejszym metabolizmie. Umożliwiają podanie leku także osobom wymiotującym czy nieprzytomnym.
Kiedy stosowanie środków na gorączkę bez recepty może nie wystarczyć?
Jeżeli gorączka u pacjenta utrzymuje się przez dłuższy czas, towarzyszą jej niepokojące objawy lub jest bardzo wysoka (powyżej 40℃), należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Taki stan może świadczyć o poważnym problemie zdrowotnym, który wymaga natychmiastowej interwencji.
Aby zrozumieć przyczynę wystąpienia podwyższonej temperatury, lekarz przeprowadzi wywiad, wykona badanie przedmiotowe, a także zleci odpowiednie badania diagnostyczne – o ile są konieczne. Nie zostaną zalecone, gdy gorączka wiąże się z objawami typowymi dla, np. zatrucia pokarmowego czy grypy. Jeżeli jednak istnieje podejrzenie innej jednostki chorobowej, wykonuje się np. badania krwi i moczu, w tym badania mikrobiologiczne. Zalecone mogą być też badania serologiczne czy diagnostyka płynu mózgowo-rdzeniowego.
Badania obrazowe, np. USG, EKG, TK czy MRI stosuje się w obszarach, co do których istnieje podejrzenie wystąpienia stanu zapalnego. Odkrycie podłoża gorączki to pierwszy krok w celu podjęcia leczenia przyczyn wysokiej temperatury ciała.
Jak zadbać o siebie przy gorączce?
Niewysoka, krótkotrwała gorączka może nie wymagać interwencji lekarza. W takiej sytuacji wystarczy sięgnąć po lek na gorączkę bez recepty oraz pomocniczo zastosować domowe sposoby postępowania. Ważne jest, aby przy podwyższonej temperaturze:
- zapewnić sobie dużo odpoczynku – najlepiej w pozycji leżącej lub półleżącej. Nadmierny wysiłek może być szkodliwy (i utrudniony) w sytuacji, gdy organizm skupia się na walce z infekcją,
- zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu – podwyższona temperatura może wzmóc pocenie się, przez co konieczne będzie uzupełnienie płynów. Można sięgnąć np. po herbatę z cytryną i miodem lub napary z ziół,
- pomyśleć o chłodnych okładach lub kąpieli w letniej wodzie (w temperaturze o 1-2℃ niższej niż temperatura ciała) – to szczególnie pomocne przy wysokiej gorączce.
Należy także pamiętać, że gorączka może się utrzymywać przy zwykłej infekcji nawet do 5-7 dni. Tyle organizmowi może zająć wytworzenie przeciwciał, które skutecznie wyeliminują czynniki zakaźne. Nie powinna jednak być zbyt wysoka, a z czasem powinna spadać. Jeżeli tak się nie dzieje, to należy udać się do lekarza.
