Ciemieniucha wygląda jak żółta skorupka. Powstaje zazwyczaj na główce niemowlaka. Zastanawiasz się, skąd się bierze? Obawiasz się, że może być niebezpieczna dla Twojego dziecka? Chcesz wiedzieć, co na ciemieniuchę u niemowlaka sprawdzi się najlepiej? Oto wszystko, co warto wiedzieć na temat tej dolegliwości.
Ciemieniucha u niemowlaka – czym jest?
Ciemieniucha jest dolegliwością skórną, która bardzo często pojawia się u niemowlaków. To nic innego jak nadmierne łuszczenie się owłosionej skóry głowy. Już na początku warto podkreślić, że jego pojawienie się nie jest powodem do zmartwienia. To łagodna odmiana łojotokowego zapalenia skóry, które nie stwarza poważnego zagrożenia dla zdrowia maluszka. Wręcz przeciwnie – to przejściowy stan, który prędzej czy później ustąpi. Jako rodzic możesz jednak spróbować przyspieszyć ten proces.
Warto przy tym podkreślić, że ciemieniucha u dziecka jest zjawiskiem bezbolesnym. Skóra, która jest nią objęta, nie powinna także swędzieć ani w inny sposób sprawiać maluchowi dyskomfortu. Problem ma więc przede wszystkim naturę estetyczną i – o ile nie pojawiają się inne niepokojące zmiany – rozwiąże się sam.
Jak wygląda ciemieniucha u dziecka?
Ciemieniuchę u dziecka bardzo łatwo rozpoznać. Zmiany:
- pojawiają się najczęściej na owłosionej skórze głowy niemowlaka, ponieważ w tym miejscu znajduje się najwięcej gruczołów łojowych,
- polegają na złuszczaniu się skóry w tej okolicy – najczęściej widać charakterystyczne żółte, łuszczące się i tłuste płaty. Mogą one tworzyć skorupę, w okolicy której skóra jest delikatnie zaczerwieniona.
Uwaga! Ciemieniucha u dziecka może się pojawić nie tylko na głowie. Chociaż rzeczywiście to tam jest usytuowana najczęściej, miejsca pokryte charakterystyczną żółtą skorupką mogą się też znajdować:
- na twarzy, a w szczególności w okolicach brwi,
- w okolicach uszu,
- w okolicy pieluszkowej,
- na tułowiu.
Jeżeli więc zauważysz w tych obszarach ciała żółtawe i łuszczące się plamki – to również najprawdopodobniej ciemieniuszka.
Jak powstaje ciemieniucha u dziecka?
Ciemieniucha jest najczęściej opisywana jako łagodna, dziecięca postać łojotokowego zapalenia skóry. To ta sama dolegliwość, która przyczynia się do powstawania jednej z odmian łupieżu u nastolatków i osób dorosłych.
Skąd bierze się ten problem skórny? Otóż jest on wynikiem nadmiernego pobudzenia do pracy gruczołów łojowych noworodka. Kiedy wydzielają one nadmiar sebum, powoduje to nadmierne łuszczenie się skóry oraz zasychanie łoju wraz z płatami odpadającego naskórka. Tak właśnie powstają charakterystyczne żółtawe plamki, a nawet całkiem gruba skorupka.
Ciemieniucha – przyczyny
Wbrew funkcjonującej do niedawna, obiegowej opinii, ciemieniucha u niemowlaka nie powstaje w związku z nieprawidłowym karmieniem maluszka. Nie jest także wynikiem infekcji, uczulenia, ani też niewłaściwej higieny. Przyczyną jej pojawienia się najprawdopodobniej jest… działanie hormonów mamy, które przeniknęły do organizmu dziecka jeszcze w czasie trwania ciąży, za pośrednictwem łożyska. Pobudzają one pracę gruczołów łojowych dziecka przez jakiś czas po porodzie – stąd problem z łuszczeniem się skóry.
Ciemieniucha – początki
Ciemieniucha u niemowląt zazwyczaj pojawia się w pierwszych kilku tygodniach po porodzie, mniej więcej między 6. a 10. tygodniem życia. Zdarza się jednak, że to zjawisko wystąpi nieco później, np. po dwóch lub trzech miesiącach.
Pierwszym sygnałem, że pojawi się ciemieniucha, jest charakterystyczny, białawy nalot w okolicach ciemiączka na głowie (stąd też nazwa dolegliwości). Na następnych etapach zastąpią go żółte łuski, które będą się stawały grubsze i większe. W skrajnych przypadkach ciemieniucha u niemowlaka może się pojawić na całej powierzchni głowy.
Ile trwa ciemieniucha?
Ciemieniucha nie powinna trwać długo. Najczęściej żółte łuski znikają ze skóry niemowlaka około 3. miesiąca życia – do tego momentu powinna nastąpić normalizacja poziomu hormonów. Eksperci podkreślają jednak, że w niektórych przypadkach płaty mogą się utrzymywać na skórze nawet przez kilkanaście miesięcy, aż do ukończenia przez malucha dwóch lat.
Uwaga! Jeśli ciemieniucha pojawia się u 3-latka, może to świadczyć o innym problemie – np. o alergii lub o atopowym zapaleniu skóry. Jeśli więc zauważysz objawy ciemieniuszki u starszego dziecka, warto niezwłocznie skonsultować się z pediatrą lub z dermatologiem.
Jak leczyć ciemieniuchę u niemowlaka?
Jeżeli ciemieniucha u dziecka ma łagodną postać, a zatem maluszek nie doświadcza przykrych dolegliwości, np. bólu i swędzenia, zazwyczaj nie ma konieczności stosowania specjalistycznego leczenia. Wystarczy zadbać o higienę niemowlaka oraz wykonywać odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne.
Jak pielęgnować skórę z ciemieniuchą na głowie?
Podstawowy zabieg, który należy wykonywać przy pojawieniu się ciemieniuchy na głowie, to wyczesywanie złuszczających się płatów. Należy do tego zastosować specjalną, miękką szczotkę dla noworodków, która nie wywoła podrażnień, tylko delikatnie usunie nadmiar płatów. Powinna mieć ona być wykonana z naturalnego, miękkiego włosa.
A jak wyczesać ciemieniuchę? To bardzo proste!
- Zacznij od zaaplikowania na skórę pokrytą łuskami niewielkiej ilości parafiny, wazeliny, oliwki lub preparatu, który zawiera te składniki i ma podobne właściwości. W aptece znajdziesz specjalne kosmetyki na ciemieniuchę. Ich zadaniem jest rozmiękczenie płatów skóry – tak, aby były one łatwe do usunięcia.
- Odczekaj kilkanaście-kilkadziesiąt minut po nałożeniu oliwki czy wazeliny, aby kosmetyk sprawił, że skorupa zrobi się miękka, a płaty zaczną się odklejać. Następnie sięgnij po delikatną szczotkę i zacznij wyczesywać płaty. Pamiętaj, aby nie odrywać ich na siłę, ponieważ może to doprowadzić do podrażnienia naskórka! Nigdy też nie pozbywaj się łusek „na sucho”, bez wcześniejszego zastosowania emolientu – może to również skutkować uszkodzeniem wrażliwej skóry główki, a nawet doprowadzić do pojawienia się infekcji!
- Na koniec wykąp maluszka, stosując delikatne kosmetyki z emolientami. Możesz sięgnąć po specjalny szampon na ciemieniuchę oraz inne produkty przeznaczone do pielęgnacji wrażliwej skóry dziecka od 1. dnia życia.
Pamiętaj też, aby nie pocierać ręcznikiem skóry z ciemieniuchą z dużą siłą – żółta skorupka musi, krok po kroku, zaniknąć sama.
Ciemieniucha u dziecka – jakie domowe sposoby można zastosować?
Jeśli zadbasz o prawidłowe wyczesywanie ciemieniuchy u niemowlaka, jesteś na dobrej drodze, aby stopniowo pozbyć się tego problemu. Mamy dla Ciebie jednak kilka dodatkowych wskazówek, które ułatwią jej zwalczanie.
Pamiętaj, aby:
- po kąpieli maluszka delikatnie wklepać w jego skórę kosmetyki natłuszczające przeznaczone do wrażliwej skóry niemowlaków – mogą to być, np. oliwki do ciała, produkty zawierające masło shea czy olej kokosowy;
- od czasu do czasu wykonać przy kąpieli naturalny, delikatny peeling z płatków owsianych lub otrębów – po prostu rozmocz kilka łyżek w wodzie, aby powstała papka i rozsmaruj ją na skórze z ciemieniuchą. Wykonaj krótki masaż i dokładnie spłucz pozostałości produktu ze skóry;
- nie przegrzewać dziecka, ponieważ zbyt wysoka temperatura będzie sprzyjała jeszcze większemu pobudzeniu do pracy gruczołów łojowych – szczególnie zwróć uwagę na to, aby nie zakładać maluszkowi czapeczki w pomieszczeniu. Dziecko szybko się spoci, a skóra na główce przetłuści jeszcze mocniej. Nie zapomnij też, że czapeczka maluszka powinna być wykonana z „oddychającego” materiału, np. z bawełny;
- unikać bezpośredniej ekspozycji skóry niemowlaka na słońce – to ważne nie tylko ze względu na ryzyko powstania poparzeń słonecznych, ale także nadmiernego wytwarzania sebum.
Czy ciemieniucha może wystąpić u starszego dziecka lub osoby dorosłej?
Przede wszystkim warto podkreślić, że ciemieniucha na głowie, uszach i w innych obszarach twarzy nie jest zaraźliwa. Dlatego nie ma żadnego ryzyka, że pielęgnując maluszka, „przeniesiesz” dolegliwość na swoją skórę.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których charakterystyczna żółta skorupka pojawia się u starszego dziecka, u nastolatka lub u osoby dorosłej. Jednak w takim przypadku warto się skonsultować z dermatologiem, ponieważ może to być inna postać łojotoku lub objaw AZS czy reakcji alergicznej.
Kiedy ciemieniucha u niemowlaka wymaga konsultacji z lekarzem?
Jeśli przebieg ciemieniuchy nie odbiega od normy, nie ma potrzeby jej konsultowania z lekarzem. Jeżeli jednak dostrzeżesz, np. że:
- maluszek „komunikuje”, iż zmiany skórne swędzą go lub w inny sposób przeszkadzają,
- ciemieniuszka nie znika po dłuższym czasie, pomimo regularnej pielęgnacji,
- skóra dookoła stanie się zaczerwieniona, a wręcz zaogniona,
- pojawią się sączące się wykwity lub inne podejrzane zmiany,
- obszar pokryty łuskami stanie się opuchnięty,
- zmiany rozprzestrzeniają się na inne obszary ciała,
warto umówić się na wizytę do pediatry. Być może konieczne będzie wdrożenie dodatkowego leczenia, np. miejscowego podawania leków przeciwgrzybiczych (np. takich jak natamycyna, nystatyna czy klotrimazol), a nawet kremów z hydrokortyzonem. Jednak podstawą do ich zastosowania jest pogłębiona diagnostyka oraz wykluczenie chorób, które mogą stanowić podłoże dla powstawania zmian.
Jak przeciwdziałać powstawaniu ciemieniuchy?
Jeśli chcesz ograniczyć ryzyko powstania ciemeniuszki u niemowlęcia, możesz zastosować kilka działań profilaktycznych. Przede wszystkim pamiętaj, aby:
- nie przegrzewać główki malucha – jak już wspomniano, wysoka temperatura sprzyja przyspieszeniu produkcji sebum, które jest źródłem problemu,
- sięgać po łagodne preparaty pielęgnacyjne, które są odpowiednie dla wrażliwej skóry maluszka od 1. dnia życia – sprawdź, czy produkt, który Cię interesuje, ma takie oznaczenie. Stosowanie żeli do kąpieli czy balsamów przeznaczonych dla osób dorosłych może doprowadzić do podrażnień naskórka, co uczyni go bardziej podatnym na łuszczenie,
- często myj skórę dziecka łagodnym szamponem,
- stosuj emolienty, które pomogą ochronić skórę przed przesuszeniem i podrażnieniami.
Jeśli mimo wszystko u dziecka pojawi się ciemieniucha – nie przejmuj się. Po prostu regularnie wyczesuj łuski, a w krótkim czasie pozbędziesz się problemu, a skóra maluszka stanie się ponownie idealnie gładka i miękka.
